Негізгі мазмұнға өту Негізгі шарлау мәзіріне өту Сайттың төменгі деректемесіне өту
ХАБАРШЫ «Психология» сериясы

Қазақстандық жалғызбасты аналардың типологиясы және тұлғалық сипаттамалары

Жарияланған 06-2022
Л.Н.Гумилев атындағы Евразия Ұлттық Университеті
##plugins.generic.jatsParser.article.authorBio##
×

Әсел Ахметова

Психология мамандығының 2 курс докторанты

Л.Н.Гумилев атындағы Евразия Ұлттық Университеті
##plugins.generic.jatsParser.article.authorBio##
×

Әлия Мамбеталина

Психология ғылымдарының кандидаты, Психология кафедрасының меңгерушісі

Аңдатпа

Жалғыздықтың зерттелген атрибутивті модельдері оның құрамдас бөліктерінің осы әлеуметтік құбылыстың эмоционалды, мінез-құлық және танымдық айнымалыларының өзара байланысын қамтиды. Мақалада жалғызбасты аналардың жалпыланған сипаттамаларын анықтау үшін әртүрлі типологияларды зерттеу нәтижелері келтірілген. Жалғыз аналардың жеке және типологиялық сипаттамаларын зерттеу өз қажеттіліктерін үйлестіру және олардың өмірінің мағынасын түсіну арқылы көп қырлы процесс ретінде қарастырылады. Психологиялық және педагогикалық қолдау зерттеушінің іс-әрекетінің әмбебап тәсілі ретінде жалғыз басты аналардың әлеуметтік құбылысының маңызды аспектілерін байқауға мүмкіндік береді: жеке тұлғалық қасиеттерді және олардың қоғамның даму тенденцияларымен байланысын зерттеу, бұл зерттеу нәтижелерін бағалауға және зерттелген процестердің даму тенденцияларын болжауға мүмкіндік береді. Бұл мақаланың мақсаты-жалғызбасты аналардың жалпыланған сипаттамаларын анықтау және негіздеу.

Әдістер. Д.А. Леонтьевтің өзін-өзі тану тесті (ӨӨТ) және "Өмірдің мағыналы бағдарлары тесті" (ӨМБ). Зерттеуге 22 жастан 54 жасқа дейінгі әртүрлі әлеуметтік мәртебесі бар 100 жалғызбасты аналар қатысты.

Нәтежелер. Зерттеу жалғызбасты аналардың жеке және типологиялық қасиеттерінің ауырлығы мен олардың жағдайы мен әлеуметтік мәртебесіне қанағаттану дәрежесі арасында байланыс бар екенін көрсетті. Зерттеу нәтижелеріне сәйкес, жалғызбасты аналардың типологиясы әйелдердің жалпыланған сипаттамасы ретінде өзіне тән жеке қасиеттердің қалыптасуын болжайды: өзін-өзі қамтамасыз ету, тәуелсіздік және өзін-өзі бағалау.

Тұжырым. Зерттеу нәтижесінде жалғыз басты аналар топтары анықталды, олардың айырмашылығы белсенді әлеуметтік ұстаныммен және олардың өмірінің әртүрлі аспектілеріне деген көзқарасымен анықталады. Топтардың бірінде -жалғызбасты аналар – ана мәртебесінде әл-ауқат пен бақытты сезініп жүргендер, екіншісінде - жалғызбасты аналар-ана болу ауыртпалығын көтеріп жүргендер.

 

pdf (Eng)