Бұл мақала профильдік сыныптарға ауысқан жоғары сынып оқушыларының психологиялық тұрақтылығы мәселесіне арналған. Онда оқу жылының басында көптеген оқушылардың қиындықтарға тап болатыны, олардың негізгі себебі – психологиялық тұрақтылықтың төмендеуі екендігі қарастырылады. Бұл бейімделу үдерісімен байланысты, оған сыныптастарымен және мұғалімдермен қарым-қатынас орнату қажеттілігі, сондай-ақ күрделі оқу бағдарламасын меңгеру кіреді.

Бұл мәселені зерттеу үшін жоғары сынып оқушыларының психологиялық тұрақтылық деңгейін анықтауға арналған арнайы сауалнама әзірленді. Зерттеу барысында отандық және шетелдік психологиялық еңбектер талданып, сауалнаманың тұжырымдамасын қалыптастыруға негіз болды. Сұрақтар құрылымын жасау кезінде теориялық-әдістемелік негіздер ескеріліп, психологиялық тұрақтылықтың жас ерекшеліктеріне де назар аударылды.

Зерттеу нәтижелері көрсеткендей, жасөспірімдік кезеңдегі психологиялық тұрақтылық салыстырмалы түрде тұрақты болғанымен, оған кері әсер ететін жағдайлар да бар. Сауалнама арқылы психологиялық тұрақтылық деңгейлері анықталды, бұл мектептің білім беру ортасын оқушыларды қолдау мақсатында реттеуге мүмкіндік береді.

Жоғары сынып оқушыларының психологиялық тұрақтылығына мектептің білім беру ортасы айтарлықтай әсер етеді, өйткені ол олардың оқу жетістіктері мен жеке дамуын анықтайды. Сауалнаманы әзірлеу барысында «білім беру ортасы» ұғымына ерекше назар аударылып, осы құбылысқа байланысты психологиялық теориялар мен тұжырымдамалар егжей-тегжейлі талданды.

Сонымен қатар, зерттеу тек жоғары сынып оқушыларының кәсіби өзін-өзі анықтау мәселелерін ғана емес, сонымен бірге олардың жеке дамуын да қамтыды. Сауалнамаға оқушылардың өзін-өзі бағалауы, мұғалімдермен және сыныптастарымен қарым-қатынас құруы, жаңа оқу жағдайларына бейімделу ерекшеліктеріне қатысты пікірлер енгізілді.

Оқу жылының басы мен соңында жоғары сынып оқушыларының психологиялық тұрақтылық деңгейлерін салыстыра отырып, бастапқы кезеңдегі қиындықтарға қарамастан, оқушылардың жаңа ортаға біртіндеп бейімделгенін анықтадық. Нәтижесінде олардың психологиялық тұрақтылығы артты, бұл олардың бейімделу кедергілерін жеңе алатынын және күйзеліске төзімді бола алатынын дәлелдейді.