Мақалада жасанды интеллект технологияларының қазіргі студенттердің танымдық процестерінің дамуына әсері қарастырылады. Білім беру ортасында жасанды интеллектті белсенді пайдалану жағдайында туындайтын зейін, есте сақтау, ойлау, қабылдау сияқты салалардағы өзгерістер талданады. Оң әсерлерге (оқытуды даралау, ақпаратты өңдеу жылдамдығын арттыру, өзін-өзі тәрбиелеу мүмкіндіктерін кеңейту) және ықтимал тәуекелдерге (сыни ойлаудың төмендеуі, цифрлық технологияларға тәуелділік, ақпаратты өңдеу тереңдігінің төмендеуі) ерекше назар аударылады. Студенттердің когнитивтік дамуы тұрғысынан ЖИ-нің білім беру процесіне интеграциялану перспективаларын бағалауға мүмкіндік беретін теориялық және эмпирикалық талдаудың нәтижелері ұсынылған.         

Зерттеу нысаны ретінде 18–20 жас аралығындағы 1 және 2 курс студенттері таңдалып, олар эксперименттік және бақылау топтарына бөлінді. Барлық қатысушылардан зерттеуге қатысуға арналған ақпараттандырылған келісім алынды. Жұмыс барысында анықтаушы және қалыптастырушы эксперименттер жүргізілді. Қалыптастырушы кезеңде студенттер үш ай бойы ChatGPT қолданғаннан кейін олардың когнитивтік процестерінде айтарлықтай өзгерістер байқалды. Зерттеу нәтижелері жасанды интеллект құралдарының студенттердің когнитивтік процестеріне елеулі ықпалын көрсетті: бір жағынан, ғылыми мәтінді түсіну және негізгі ойды бөліп алу дағдыларының дамуы анықталса, екінші жағынан, зейіннің тұрақтылығы мен шоғырлануы, жедел жад және ойлау қабілетінің төмендеу үрдісі байқалды. Алынған деректер осы ғылыми болжамды растайды.