Ғылыми мақалада арнайы мамандар қызметінің жеке бағыты ретінде көмектің пайда болуы мен дамуына себеп болған бірнеше факторлардан тұратын отбасылық-орталықтандырылған көмектің жұмыс тәжірибесі қарастырылады. Ең алдымен, бұл мүмкіндігі шектеулі балалардың құқықтары үшін ата-аналардың белсенділігі мен қозғалысы деп бағаланатын құбылыс. Басқа да жағдайлармен қатар, бұл балаларды демеуге деген көзқарастың өзгеруіне әкеледі және кез-келген баланы тәрбиелеу үшін тиімді орта оның отбасы болып табылатын жағдайға негізделген отбасылық-орталықтандырылған түсініктің мағынасын дамытуға себепші болады. Бұл ереже диагностикалық және консультациялық қызметпен жүзеге асырылған авторлық зерттеумен расталады. Зерттеудің мақсаты - ата-аналардың балаларымен өзара әрекеттесуін дамыту және олардың психологиялық-педагогикалық құзыреттілік деңгейін анықтау. Осы мақсатта психологиялық-педагогикалық құзыреттілік деңгейін және баланың отбасын сүйемелдеу жөніндегі мамандармен ынтымақтастыққа дайындығын анықтау үшін даму ерекшеліктері бар балалардың ата-аналарына (негізінен аналарына) сауалнама түрінде диагностикалық жұмыс жүргізілді. Сауалнама мақсаты бойынша шартты түрде үш блокқа бөлінген 20 сұрақтан тұрады: ақпараттық (баланың даму тарихы), бағалау (қарым-қатынас ерекшеліктері), практикалық (психологиялық-педагогикалық көмекті жүзеге асырудағы ата-аналардың құзыреттілігі). Алынған зерттеу деректерін есептеу кезінде математикалық есептеудің стандартты әдісі, сондай-ақ нәтижелердің графикалық кескіні қолданылды. Автордың дербес зерттеулерінің нәтижелері көрсеткендей, ата-аналар баланың «ерекше» даму жағдайын қабылдай алмады, олар баласының өз дамуында құрдастарынан артта қалуына байланысты терең күйзеліске ұшырады, бірақ тек мамандарға үміттенді және олардың педагогикалық процеске қатысуын қарастырмады. Басқа жағдайларда, ата-аналар баласының мәселелерін қабылдады, түсінді және мамандармен белсенді ынтымақтастыққа дайын болды, бірақ олар үшін баласымен қарым-қатынасты кезең-кезеңімен оқыту қажетті шарт ретінде болды. Теориялық білімнің қолда бар деңгейіне сүйене отырып және эксперимент нәтижелерін ескере отырып, психологиялық-педагогикалық құзыреттілікті қалыптастыру бойынша мүмкіндігі шектеулі балалардың ата-аналарымен жұмыс істеудің перспективалық міндеттері анықталды.
МҮМКІНДІГІ ШЕКТЕУЛІ БАЛАЛАРДЫҢ АТА-АНАЛАРЫНЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗІ РЕТІНДЕ ОТБАСЫЛЫҚ-ОРТАЛЫҚТАНДЫРЫЛҒАН ТӘСІЛ
Жарияланған September 2025
19
12
Аңдатпа
Тіл
Русский
Кілтті сөздер
отбасы
мүмкіндігі шектеулі бала
отбасылық-орталықтандырылған тәсіл
ата-аналар
психологиялық-педагогикалық құзыреттілік
әлеуметтік жұмыс
Дәйексөздерді қалай жазу керек
[1]
Моилбекова, А. і Калымбетова, Э. 2025. МҮМКІНДІГІ ШЕКТЕУЛІ БАЛАЛАРДЫҢ АТА-АНАЛАРЫНЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗІ РЕТІНДЕ ОТБАСЫЛЫҚ-ОРТАЛЫҚТАНДЫРЫЛҒАН ТӘСІЛ. Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Психология сериясы. 84, 3 (Вер 2025), 300–315. DOI:https://doi.org/10.51889/2959-5967.2025.84.3.027.
