Жоғары деңгейдегі спортшыларды дайындау көптеген жағдайларға байланысты, олардың ішінде мотивация шешуші мәнге ие. Спортшының мотивтерін бақылау қажеттілігі спорттық мансап қалыптасуының барлық кезеңдерінде туындайды. Спортпен шұғылдануға мотивацияның жоғары деңгейі спортшының жеке басының өзін-өзі жүзеге асыруына ықпал ететін негізгі және қажетті факторлардың бірі болып саналады. Спортшылардың мотивациясын және өзін-өзі жүзеге асыру стратегияларын біріктіретін қосымша сілтеме ретінде төзімділік аспектісі алынды. Төзімділік феномені өмірдің ең маңызды үш көзқарасын көрсетеді: тәуекелге дайын болу, оның оқиғаларын бақылау мүмкіндігіне сенімділік, өмірге араласу, спорттық іс-шараларда маңызды, өйткені олар жоғары өнімділікті, мақсаттылықты және стреске төзімділікті дамытуға ықпал етеді.

Зерттеудің мақсаты: кәсіпқой спортшылардың жынысы мен олардың спорттық біліктілік деңгейіне байланысты мотивациясы мен өзін-өзі жүзеге асыру ерекшеліктерін зерттеу.

Зерттеуге 60 кәсіпқой спортшы қатысты: 25 MС/MСMK, 19 КМС және 16 спорттық біліктілігі жоқ спортшы.

Психодиагностикалық өлшем төрт диагностикалық әдісті қолдану арқылы жүргізілді: В.И. Тропникова спорттық белсенділік мотивтерін зерттеу әдісі; Е.А. Калинин «Спорттық іс-әрекет мотивтері» сауалнамасы (СІМ); Д.А. Леонтьев пен Е.И. Расказова бейімдеген С. Маддидің төзімділік сынағы; С.И. Кудинов тұлғаның өзін-өзі жүзеге асыруының көпөлшемді сауалнамасы.

Біздің зерттеуіміздің нәтижелері кәсіби даму, спорттық әлеуетті өзін-өзі жүзеге асыру және жоғары спорттық біліктілік деңгейіне жету процесінде өзін-өзі жүзеге асыру компоненттері, ішкі және сыртқы мотивтердің қалыптасуы мен дамуы орын алатынын көрсетті. Ерлер мен әйелдердегі мотивтердің дамуында иерархияның ұқсастығы байқалады, өзін-өзі жүзеге асыру компоненттерінің дамуында айырмашылықтар ашылады.