Бұл мақалада оқушылар мен студенттердегі эмоционалды, мотивациялық және мінез-құлық бұзылыстарының симптомы ретінде үйренген дәрменсіздік жағдайын зерттеу ұсынылған. Үйренген дәрменсіздік жағдайы алғаш рет мектепте оқыту кезеңінде байқалады және қиындықтарға эмоционалды жауап беру, қиындықтардан қорқу және өзін-өзі бағалаудың жоғалуы немесе төмендеуі, ерік-жігердің төмендеуі, сәтсіздіктерден қашу мотивациясының басым болуы арқылы көрінетін психикалық дамудың кешігуін сипаттайды. Қазіргі уақытта отандық ғылымда оқушылар мен студенттердің үйренген дәрменсіздігінің көріну механизмдерін қарқынды зерттеу және оның дамудың когнитивті, мінез-құлық және мотивациялық кезеңдеріне әсерін анықтау жүргізілуде. Отандық психологиялық ғылым үйренген дәрменсіздік құбылысын және оның оқушылар мен студенттердің жеке ерекшеліктеріне тәуелділігін зерттеу қажеттіліктерін көрсетеді. Теориялық талдау жасаған авторлар үйренген дәрменсіздік құбылысының аспектілерін, оның қалыптасуының негізгі себептері мен механизмдерін, адамның жеке басына теріс әсерін, оның мотивациялық және мінез-құлық бұзылыстарын анықтайды. Осы зерттеудің авторлары мектеп жасындағы психикалық дамудың кешеуілдеуін болжаушы ретінде үйренген дәрменсіздік синдромына жеткілікті көңіл бөлінбейтіндігін анықтады. Сондықтан психикалық бұзылуларды түсінуде проблемалар мен қайшылықтар, уақтылы араласу мен психокоррекцияны елемеу, нәтижесінде ауыр эмоционалды және мінез-құлық бұзылыстарына әкеледі. Авторлық эксперименттік зерттеулер психикалық бұзылулардың болжаушысы ретінде үйренген дәрменсіздік синдромын анықтау мақсатында оқушылардың психикалық дамуы қалыпты және кешеуілдеген кезде, сондай-ақ студенттер арасында үйренген дәрменсіздік құбылысын экспериментпен зерттеуге мүмкіндік берді. Эксперименттік зерттеу барысында оқушылар мен студенттердің жеке қасиеттері анықталды, олар үйренген дәрменсіздіктің пайда болу қаупін арттырады. Зерттеудің нәтижелері үйренген дәрменсіздіктің мотивация, психоэмоционалды тұрақтылық және тұлғаның танымдық саласындағы жеке өзгерістермен сипатталатын күрделі психикалық күй екенін көрсетті. Психологиялық профилактика шаралары ретінде авторлар мұғалімдер мен психологтарға үйренген дәрменсіздік синдромын қалыптастыру қаупі жоғары оқушылар мен студенттер үшін мотивациялық, когнитивті және эмоционалды аспектілерді арттыру үшін тұлғалық өсу бағдарламаларын әзірлеуді ұсынады. Алынған нәтижелер психикалық денсаулығы кешеуілдеген оқушылармен жұмыс істеуде және үйренген дәрменсіздік синдромы бар студенттермен психокоррекциялық жұмыста психокоррекциялық шараларды әзірлеуге негіз болады.
МОТИВАЦИЯЛЫҚ ЖӘНЕ МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚ БҰЗЫЛЫСТАРЫНЫҢ БОЛЖАУШЫСЫ РЕТІНДЕ ҮЙРЕНГЕН ДӘРМЕНСІЗДІК ЖАҒДАЙЫ
Жарияланған February 2023
145
97
Аңдатпа
Тіл
Русский
Кілтті сөздер
выученная беспомощность
дезадаптация,
психодиагностика
мотивация
когниции
психическая устойчивость
воля,
эмоции,
школьники,
студенты.
Дәйексөздерді қалай жазу керек
[1]
Байбалаева, А., Пономарев, Р. і О. Б., .Т. 2023. МОТИВАЦИЯЛЫҚ ЖӘНЕ МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚ БҰЗЫЛЫСТАРЫНЫҢ БОЛЖАУШЫСЫ РЕТІНДЕ ҮЙРЕНГЕН ДӘРМЕНСІЗДІК ЖАҒДАЙЫ. Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Психология сериясы. 73, 4 (Лют 2023). DOI:https://doi.org/10.51889/4968.2022.28.99.023.